Is er een “Wet digitale toegankelijkheid”?

Nee, helaas. Er is geen speciale wet die alleen iets zegt over digitale toegankelijkheid. Een “Wet digitale toegankelijkheid” bestaat dus niet. De toegankelijkheid van websites en apps wordt versnipperd geregeld over verschillende wetten, besluiten en normen. Dat maakt het soms ingewikkeld.

In de praktijk hebben we het toch vaak over de Wet digitale toegankelijkheid als we het hebben over de verplichtingen voor overheden en bedrijven. Er zijn verschillende wetten, besluiten en normen van toepassing. We kijken eerst naar de regels voor de overheid en daarna naar de verplichtingen voor het bedrijfsleven.

Verplichtingen digitale toegankelijkheid overheid

Digitale toegankelijkheid is wettelijk verplicht voor de Nederlandse overheid. Het is belangrijk om te voldoen aan de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG 2.1) op niveau A en AA.

Al sinds 2008 is de overheid verplicht om websites toegankelijk te maken. In 2018 is deze eis opgenomen in een wettelijke verplichting. Sinds 23 september 2020 moeten alle websites van de overheid toegankelijk zijn. Voor apps geldt dit sinds 23 juni 2021.

Voor de overheid gelden in het kort twee wet- en regelgevingen:

1. Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid overheid
2. Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte

Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid overheid

Voor de overheid geldt het Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid overheid. Dit is een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). Uiteindelijk moet dit besluit onderdeel worden van de Wet Digitale Overheid. Deze wet moet regelen dat iedereen op een veilige en toegankelijke manier toegang heeft tot (online) overheidsdiensten.

Het Tijdelijk Besluit geldt voor alle overheidsinstanties:

• Staats-, regionale of lokele overheid
• Publiekrechtelijke instellingen
• Samenwerkingsverbanden hiervan

Voor Publieksrechtelijke instellingen geldt onder andere dat ze merendeels door de overheid worden gefinancierd. Er zijn onder andere uitzonderingen voor de gezondheidszorg en het onderwijs.

Je voldoet aan het Tijdelijk Besluit door websites en apps toegankelijker te maken, oftewel door te voldoen aan de WCAG. Daarnaast moet je een toegankelijkheidsverklaring publiceren en een plan hebben om de toegankelijkheid binnen de organisatie te waarborgen. Vanwege deze verplichtingen wordt het Tijdelijk besluit vaak ook de Wet digitale toegankelijkheid genoemd.

Belangrijk is dat je iedere drie jaar een onderzoek digitale toegankelijkheid laat doen en ieder jaar de voortgang bijwerkt in de toegankelijkheidsverklaring.

Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz)

In de Wet gelijke behandeling op basis van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) wordt geregeld dat niemand buitengesloten mag worden op basis van een functiebeperking of ziekte. Het gaat hierbij om discriminatie. Deze wet is van toepassing op alle goederen en diensten, zowel fysiek als online.

Onderdeel van deze wetgeving is bijvoorbeeld dat hulphonden overal toegelaten moeten worden. Ook het online aanbieden van producten en diensten moet toegankelijk zijn. Toegankelijk is de algemene norm. De Wgbh/cz geldt al sinds 1 januari 2017.

Verplichtingen digitale toegankelijkheid bedrijven

Ook bedrijven en andere organisaties (denk aan verenigingen, stichtingen, etc) moeten hun uiterste best doen om digitaal toegankelijke producten te leveren. Ook hier is de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) van toepassing. Theoretisch zou iedere organisatie een toegankelijke website moeten hebben. In de praktijk is dit nog lang niet zo.

Europese Toegankelijkheidsakte per 2025

Daar moet verandering in komen met de komst van de European Accessibility Act (EAA), oftewel de Toegankelijkheidsakte. In dit verdrag zijn afspraken gemaakt over de toegankelijkheid van websites en apps van bedrijven en organisaties. Zie de Toegankelijkheidsakte dus als de Wet digitale toegankelijkheid voor bedrijven. De afspraken gelden onder andere voor:

• E-commerce
• E-books
• Telecomdiensten, zoals je mobiele telefoon provider
• Vervoersdiensten, zoals het openbaar vervoer
• Bankzaken

Ook in de Toegankelijkheidsakte wordt helaas geen uitspraak gedaan over de (digitale) toegankelijkheid van de zorg en het onderwijs.

De afspraken in de Toegankelijkheidsakte moeten in de Nederlandse wetgeving worden vertaald. Dit had in juni 2022 al klaar moeten zijn, maar dat is niet gelukt. De afspraken worden opgenomen in bestaande wetgevingen en besluiten die gelden voor specifieke branches.

In de Europese Toegankelijkheidsakte is vastgelegd dat websites en apps van bedrijven en organisaties per juni 2025 goed toegankelijk moeten zijn. Je hebt nu dus minder dan drie jaar de tijd om verbeteringen te maken.

Alles over de Europese Toegankelijkheidsakte lees je in onze blogs.

Verplichtingen digitale toegankelijkheid in Europa (EN 301 549)

In de Europese Norm (EN) 301 549 wordt de toegankelijkheid van overheidswebsites in Europa geregeld. Sterker nog: de WCAG 2.1 is een-op-een gekopieerd in de EN 301 549.

Omdat WCAG 2.1 onderdeel is van de Europese Norm wordt de nieuwe WCAG 2.2 versie niet direct de wettelijke verplichting. Hiervoor is eerst een wijziging van de norm nodig. Dit kan enkele maanden (of langer) duren. Omdat het Tijdelijk besluit weer verwijst naar de EN 301 549 zal WCAG 2.2 ook niet meteen een wettelijke verplichting zijn in Nederland.

Europese webtoegankelijkheidsrichtlijn 2016/2102

In de Europese webtoegankelijkheidsrichtlijn 2016/2102 is vastgelegd dat overheden maatregelen moeten nemen om websites en apps aan de EN 301 549 te laten voldoen.

Section 508 in Verenigde Staten

In de VS wordt digitale toegankelijkheid in diverse wet- en regelgevingen geregeld. De bekendste daarvan zijn misschien wel Section 508 en Americans with Disabilities Act (ADA). ADA is vergelijkbaar met onze Wet gelijke behandeling.

Voor de Amerikaanse overheid wordt Section 508 gebruikt. Er wordt in geregeld dat bedrijven en organisaties digitale middelen moeten ontwikkelen die geschikt zijn voor mensen met een beperking. Dit geldt voor alle federal agencies, ongeacht of ze voor de overheid werken. In Section 508 wordt nog uitgegaan van WCAG 2.0. De verplichtingen zijn dus iets minder streng dan in de Europese norm.

Andere wetgeving wereldwijd

Lang niet alle landen hebben speciale wetten en regels voor digitale toegankelijkheid. Meestal is het onderdeel van een anti-discriminatie wet. Het W3C verzamelde relevante wetgevingen in een handig overzicht.

Wettelijke plicht of sociale motivatie?

Alle regels die we ook wel de Wet digitale toegankelijkheid noemen, verplichten overheden, bedrijven en organisaties om hun websites, trainingen, apps en andere digitale producten toegankelijk te maken voor iedereen.

Het is goed dat er een wettelijke verplichting ligt, maar Cardan Technobility kijkt liever naar de sociale motivatie van digitale toegankelijkheid. Het verbeteren van websites en apps zorgt namelijk voor meer zelfstandigheid, meer zelfrespect en meer mogelijkheden voor heel veel Nederlanders. Dat geldt niet alleen voor mensen met een functiebeperking. Digitale toegankelijkheid helpt ook ouderen, Nederlanders met een taal- of leerachterstand en mensen in een mindere (financiële) situatie. Zij hebben misschien niet de beschikking over alle digitale vaardigheden of middelen om (zelfstandig) gebruik te maken van het internet.

Door digitale toegankelijkheid vanuit een sociaal oogpunt te benaderen zien we dat websites en apps om de goede redenen verbeterd worden. Organisaties maken hierdoor een positief proces door, waardoor er meer bewustzijn ontstaat. We hebben het daarom steeds vaker over digitale inclusie.

Daarom helpen we niet alleen met het verplichte toegankelijkheidsonderzoek, maar ook met adviezen, projectbegeleiding en trainingen.