Lichamelijke of motorische beperking

In Nederland zijn er ongeveer 1,6 miljoen mensen met een fysieke beperking. Niet iedereen met een lichamelijke beperking ervaart dezelfde problemen. Wel worden ze allemaal beperkt in het bewegen, waardoor ze hinder ervaren in de fysieke of digitale wereld.

Wat is een lichamelijke beperking? Een lichamelijke beperking wordt ook wel een mobiliteitsbeperking genoemd. Iemand heeft moeite met bewegen en is daardoor minder mobiel. Dit kan worden veroorzaakt door problemen met de spieren, botten of gewrichten. Pijn, verminderde energie en concentratieproblemen kunnen het gevolg zijn.

Bij een amputatie van de benen kan de computer nog normaal worden bediend. Bij chronische pijn in bijvoorbeeld de armen of handen is extra tijd of speciale ondersteuning soms noodzakelijk. Iedere persoon heeft eigen voorkeuren voor het bedienen van de computer, bijvoorbeeld met de muis, toetsenbord, een aanwijsstok, de stem, drukknoppen of zelfs hersengolven.

Niet iedere mobiliteitsbeperking is even goed zichtbaar. Zo zit niet iedereen in een rolstoel en zijn sommige lichamelijke beperkingen helemaal niet zichtbaar.

Voorbeelden van lichamelijke of motorische beperkingen

Onder de groep website-bezoekers met een lichamelijke beperking vallen mensen met:

Tremoren en spasmen

Tremoren en spasmen zijn onvrijwillige bewegingen of trillingen. Deze kunnen bijvoorbeeld worden veroorzaakt door de ziekte van Parkinson. Het bedienen van de muis is vaak lastig, maar ook het typen kost meer moeite.

Verlamming

Een gedeeltelijke of volledige verlamming van het lichaam kan aangeboren zijn, maar ook ontstaan door ziekte of een ongeluk. Dit kan bijvoorbeeld komen door een dwarslaesie. Soms zijn er aangepaste hulpmiddelen nodig om de computer te bedienen.

Reuma en bot- en gewrichtspijn

Reuma is een verzamelnaam voor verschillende beperkingen veroorzaakt door (chronische) pijn in de botten of gewrichten. Een bekende vorm van reuma is artritis. Het bedienen van de muis en het toetsenbord kost veel moeite en kan pijnlijk zijn.

Repetitive strain injury (RSI)

RSI is een verzamelnaam voor allerlei klachten die ontstaan door het regelmatig uitvoeren van dezelfde taken. Een bekende vorm hiervan is de muis- of tennisarm. Het (langdurig) vasthouden van een muis is soms niet mogelijk.

Spierdystrofie, fibromyalgie en andere spierziekten

Door chronische spierpijn of verzwakking van de arm- en handspieren is soms ondersteuning nodig bij het gebruik van de computer.

Amputatie

Bij een amputatie ontbreken delen van het lichaam. Amputatie van de arm of vingers heeft vaak impact op het gebruik van de computer, telefoon of tablet. Amputaties worden veroorzaakt door ziekte of ongelukken.

Internetten met een lichamelijke beperking

Met behulp van diverse hulpmiddelen kunnen mensen met een lichamelijke beperking toch de computer bedienen. Internetten met een lichamelijke beperking is daardoor prima mogelijk, zolang websites en apps goed toegankelijk zijn.

Meestal wordt een een combinatie gebruikt van speciale software en hardware. Deze technologische hulpmiddelen helpen website-bezoekers met een fysieke beperking de website toch goed te kunnen gebruiken. Hiervoor gebruiken ze niet altijd een standaard toetsenbord of muis.

Websites en apps kunnen worden bediend met:

Eye-tracking

Met eye-tracking wordt de computer bediend met de ogen

Drukknoppen

Drukknoppen worden bijvoorbeeld gemonteerd op een rolstoel

Sensoren

Met diverse sensoren geplaatst tegen, in of bij het lichaam worden signalen opgepikt om de computer te bedienen

Joystick

Een joystick op de werkplek kan een alternatief zijn voor de muis

De stem

Met spraakbediening wordt de hele computer bediend

Het gebruik van hulpsoftware of -hardware is intensief, maar geoefende gebruikers kunnen zo toch snel de computer bedienen. Voor hen is het belangrijk dat websites volledig met toetsenbord én muis te bedienen zijn. Veel hulptechnologie werkt als een toetsenbord óf als een muis.

Gebruik van het toetsenbord

Hulptechnologie ontworpen voor mensen met een lichamelijke beperking werkt vaak als het toetsenbord. Door toetsaanslagen te laten maken door knoppen of sensoren worden computers, tablets en mobiele telefoons bediend. Hiervoor worden de volgende toetsen gebruikt:

• TAB: spring naar het volgende interactieve element
• SHIFT + TAB: spring een stapje terug
• ENTER: iets openen of activeren, zoals het “aanklikken” van een link of knop
• SPATIE: bedienen van knoppen, checkboxen, etc
• ESC: om iets af te sluiten of dicht te klappen
• Pijltjestoetsen om te wisselen tussen radio-buttons of selectie-opties

Voor gebruikers van het toetsenbord is het belangrijk dat ze steeds kunnen zien waar ze zitten en dat natuurlijk alles te bedienen is. Ook moet je voorkomen dat mensen die het toetsenbord gebruiken vast komen te zitten en niet verder kunnen op de pagina. Dit heet een toetsenbordval.

Gebruik van de muis

Andere hulptechnologie, waarmee mensen met een motorische beperking websites bezoeken, werkt als een muis. Het is daarom belangrijk dat alles op de website ook met de muis te bedienen is en dat klikbare gebieden groot genoeg zijn. Dit voorkomt frustratie en fouten.

Lichamelijke beperking en digitale toegankelijkheid

Naast dat digitaal toegankelijke websites goed te bedienen zijn met toetsenbord of muis is het ook belangrijk dat er geen verwarring optreedt en dat fouten zoveel als mogelijk worden voorkomen.

Let daarom ook hierop bij het maken van een digitaal toegankelijke website:

• Maak klikbare gebieden groot genoeg
• Geef iedereen voldoende tijd, bijvoorbeeld om een formulier in te vullen
• Maak inzoomen mogelijk
• Gebruik een skiplink, zodat de hoofdnavigatie overgeslagen kan worden
• Geef bedieningselementen ook in de code de juiste eigenschappen
• Laat zien waar je bent met een duidelijke focusindicator

Tijdelijke of chronische beperking

Niet iedereen heeft altijd last van zijn of haar lichamelijke beperking. Een beperking kan ook tijdelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan iemand met een gebroken arm, de schouder uit de kom of een blessure aan de hand of pols.

Een digitaal toegankelijke website helpt ook als iemand tijdelijk de website op een andere manier moet bezoeken. Door tijdelijk de muis te laten liggen en alleen het toetsenbord te gebruiken kan je de pijnlijke hand of arm ontlasten.

Maak een digitaal toegankelijke website

Een digitaal toegankelijke website is minder belastend voor bezoekers met een lichamelijke beperking. Zo houden ze meer energie over om andere leuke dingen te doen. Ook jij kan daar bij helpen!

Weet je nog niet hoe? Cardan Technobility helpt bedrijven en organisaties om hun digitale kanalen beter toegankelijk te maken. Tijdens onze trainingen digitale toegankelijkheid, bijvoorbeeld voor developers en UX-designers, vertellen we web- en marketingbureaus precies waar ze op moeten letten. Wil je weten hoe toegankelijk jouw website al is? Met een quickscan of volledig WCAG-onderzoek weet je het meteen.