Wat is een cognitieve beperking?

Een cognitieve beperking betekent letterlijk een verstandelijke beperking. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen problemen hebben met het geheugen, de taal en het oplossen van problemen.

Op deze pagina hebben we het echter niet alleen over mensen met een verstandelijke beperking. We rekenen onder deze groep verschillende mensen die verschillende problemen kunnen ervaren op het internet.

We hebben het bijvoorbeeld ook over:

neurologische aandoeningen

Dit zijn aandoeningen die te maken hebben met de hersenen of het zenuwstelsel, bijvoorbeeld epilepsie.

neurodiversiteit

Dit wil zeggen dat iedereen een ander brein heeft en informatie op een andere manier verwerkt. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld gevoeliger voor prikkels.

lees- en leerproblemen

Zoals bijvoorbeeld dyslexie.

psychische klachten

Zoals angst en depressie.

Een cognitieve, neurologische of psychische beperking kan invloed hebben op het horen, zien, spreken, bewegen en het begrijpen van informatie. Het heeft dus een overlap met andere soorten beperkingen. Een belangrijke noot: dit hoeft geen invloed te hebben op de intelligentie van een persoon.

Een cognitieve beperking en digitale toegankelijkheid

Op een website of app kun je op meerdere manieren rekening houden met cognitieve, neurologische en psychische beperkingen.

Iedereen is anders en zal bij verschillende dingen baat hebben. Twee mensen met autisme kunnen bijvoorbeeld heel andere voorkeuren hebben en van andere dingen last hebben. Tegelijkertijd kun je ook door één ding goed te regelen (bijvoorbeeld een goede structuur op je website) veel verschillende mensen tegelijk een fijnere ervaring geven.

“There are no right and wrong brains. All forms of neurological development are equally valid and equally valuable. And regardless of what type of brain you’ve got, all people are entitled to full and equal human rights and to be treated with dignity and respect.”

Jac den Houting (onderzoekspsycholoog) in deze TedX talk

In bovenstaande Engelse quote wordt gezegd dat er geen “goede” of “foute” breinen zijn, iedereen is even waardevol. Iedereen moet dan ook gelijke rechten hebben en verdient het om met waardigheid en respect behandeld te worden.

Een verstandelijke beperking

Mensen met een verstandelijke beperking kunnen online moeite hebben om informatie te vinden of te begrijpen. Dit gaat bijvoorbeeld om mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) of mensen met het syndroom van Down.

Hier kun je op meerdere manieren rekening mee houden. Een aantal tips:

• Gebruik duidelijke taal.
• Zorg ervoor dat pagina’s op meerdere manieren gevonden kunnen worden, bijvoorbeeld door een zoekmachine of sitemap.
• Zorg dat herhalende onderdelen (zoals het menu) er op elke pagina hetzelfde uitzien en op dezelfde plek staan.

Neurologische aandoeningen

Er zijn veel verschillende neurologische aandoeningen die ook weer verschillende effecten kunnen hebben op het gebruik van het internet.

Mensen met fotosensitieve epilepsie zijn gevoelig voor lichtflitsen en kunnen hierdoor een epileptische aanval krijgen. In een toegankelijkheidsonderzoek wordt er daarom gecontroleerd of video’s flitsen bevatten die een aanval zouden kunnen veroorzaken.

Lees- en leerproblemen

Een voorbeeld van een leesprobleem is dyslexie. Het kan bij dyslexie lastig zijn om teksten op een website te lezen. Het moet daarom mogelijk zijn om de teksten te kunnen aanpassen, bijvoorbeeld naar een grotere regelafstand en met meer ruimte tussen de letters. Ook kan het helpen als tekst kan worden voorgelezen. Er zijn meer lees- en leerproblemen waar je online rekening mee kunt houden, zoals dyscalculie en dyspraxie.

ADHD, ADD, ASS

Mensen met ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) en ADD (Attention Deficit Disorder) kunnen moeite hebben om zich te concentreren. Het kan helpen om niet te lange teksten te plaatsen of bijvoorbeeld ook video’s te plaatsen waarin een onderwerp wordt uitgelegd.

Voor mensen met ASS (Autisme Spectrum Stoornis) kan het vervelend zijn als er bewegend beeld op een webpagina staat dat niet kan worden uitgezet of verborgen. Het kan dan lastig zijn om de tekst op de pagina te lezen. Het moet dan mogelijk zijn om bewegende beelden stop te zetten. Ook geluid op de achtergrond kan hinderlijk zijn en moet kunnen worden uitgezet.

Zoals eerder beschreven kunnen dit soort oplossingen (zoals het kunnen stopzetten van een bewegend beeld) voor meerdere mensen fijn zijn.

Geheugen beperkingen

Als je moeite hebt met dingen onthouden, kan je ook online tegen problemen aanlopen. Het kan helpen als een website of app goed georganiseerd is en voorspelbaar gedrag heeft. Het moet bijvoorbeeld duidelijk zijn waar links naar toe gaan.

Tegenwoordig zijn er ook veel wachtwoorden die je moet onthouden. In de toegankelijkheidsonderzoeken komt er waarschijnlijk binnenkort een succescriterium bij dat verplicht dat iemand een wachtwoord in een veld moet kunnen plakken of het wachtwoord automatisch kan laten invullen.

Psychische klachten

Problemen met de mentale gezondheid kunnen ervoor zorgen dat mensen zich moeilijker kunnen focussen op informatie of dit minder goed kunnen begrijpen. Tegelijkertijd kunnen ook medicijnen voor bijwerkingen zorgen zoals niet scherp zien of trillingen in de handen.

Het kan helpen om bijvoorbeeld bij formulieren duidelijke instructies te plaatsen en altijd een mogelijkheid te bieden om het formulier te kunnen controleren of een stap terug te gaan. Als er een tijdslimiet is, moet het mogelijk zijn om meer tijd te krijgen. Daarnaast is het goed om duidelijk aan te geven hoe iemand hulp kan krijgen op de website of app.

Hoe kunnen wij je helpen?

Heb je hulp nodig om jouw website of app toegankelijk te maken?

Wij kunnen je helpen door middel van toegankelijkheidsonderzoeken, trainingen, consultancy en meer. Onze missie is dat iedereen, met elk verschillend brein, goed mee kan doen in de (digitale) wereld.