Als je je website digitaal toegankelijk wilt maken, is het belangrijk dat je ook rekening houdt met mensen die gebarentaal gebruiken. Vooral als dit iemands moedertaal is, dan heeft dit invloed op hoe iemand jouw website gebruikt en interpreteert.
Wat is gebarentaal?
Gebarentaal is een taal die voornamelijk gebruikt wordt door mensen met een auditieve beperking. Dit zijn mensen die doof of slechthorend zijn. Er is geen universele gebarentaal. Verschillende landen hebben verschillende gebarentalen. In Nederland gebruiken mensen Nederlandse Gebarentaal (NGT). Deze taal verschilt erg van het Nederlands en heeft een eigen structuur en grammatica.
Voor sommige mensen is Nederlandse Gebarentaal de moedertaal of eerste taal. Zij leren Nederlands dan als tweede taal. Hierdoor hebben ze soms moeite met Nederlands, bijvoorbeeld in grammatica, spelling of taalbegrip.
Gebarentaal en je website
Als je je website digitaal toegankelijk wilt maken voor mensen die gebarentaal gebruiken, dan is het goed om je twee dingen te bedenken:
- Deze bezoekers zijn waarschijnlijk doof of slechthorend
- Nederlands is mogelijk niet hun eerste taal
Het is dus belangrijk om hier op je website rekening mee te houden. Let daarom extra op in je taalgebruik. Let ook goed op het gebruik van geluid en zorg dat je hiervoor een alternatief biedt.
Taalgebruik
Voor veel gebruikers van gebarentaal is Nederlands dus niet de eerste taal. Hierdoor is het soms best lastig om een website in het Nederlands helemaal goed te begrijpen. Dit is natuurlijk extra lastig als het taalgebruik heel wollig of ingewikkeld is.
Het is overigens een misverstand dat geschreven taal voor deze mensen een perfect alternatief is voor gebarentaal. Dit bleek uit een Deens onderzoek, waarin het websitegebruik van dove en slechthorende gebruikers werd onderzocht. Ook werd onderzocht of het toevoegen van een woordenboek met gebarentaal hier invloed op had. Met dit woordenboek werden geschreven begrippen in gebarentaal uitgelegd. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat dove gebruikers die een woordenboek gebruikten, de website makkelijker konden navigeren en bepaalde taken sneller konden uitvoeren dan dove gebruikers zonder een woordenboek.
Helaas is een dergelijk woordenboek op dit moment in de meeste gevallen geen optie. Letten op je taalgebruik maakt dan je website in ieder geval zo toegankelijk mogelijk. Zorg er daarom voor dat je taalgebruik helder en begrijpelijk is. Leg ingewikkelde begrippen uit of gebruik bijvoorbeeld een begrippenlijst. Hier hebben natuurlijk ook andere mensen baat bij, bijvoorbeeld mensen die laaggeletterd zijn.
Gebruik van geluid
Als er geluid in je website zit, bijvoorbeeld in een video of in een podcast, zorg er dan voor dat alle informatie ook beschikbaar is voor iemand die niet (goed) kan horen. De meest ideale optie voor bezoekers die gebarentaal als eerste taal hebben, is om gebruik te maken van een gebarentolk. De inzet van een gebarentolk kan ook een uitkomst zijn bij live-sessies, zoals overleggen en webinars.
Het is waarschijnlijk niet altijd haalbaar om een gebarentolk in te zetten. Zorg er dan in ieder geval wel voor dat er een tekstueel alternatief is voor content waarbij geluid belangrijk is. Bij een podcast kan je voor een transcript zorgen. Video’s kan je ondertitelen.
Sommige videospelers, bijvoorbeeld YouTube, genereren automatisch ondertiteling. Dit is vaak echter niet goed genoeg om de video goed te begrijpen, omdat er veel fouten ontstaan en er geen leestekens gebruikt worden. Een automatische ondertiteling kan wel een basis bieden, zodat je niet alles handmatig hoeft te doen. Let er dan dus wel op dat je deze ondertiteling naloopt en corrigeert.
Gebarentaal en de WCAG
Er is een succescriterium binnen de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) dat specifiek over gebarentaal gaat: succescriterium 1.2.6: Gebarentaal. Volgens dit succescriterium moet er vertaling naar gebarentaal beschikbaar zijn voor alle vooraf opgenomen audio en video. Dit succescriterium is niet verplicht onder de Nederlandse wetgeving. Het is namelijk een onderdeel van niveau AAA van de WCAG. Volgens de wet moeten websites alleen voldoen aan niveau A en AA.
Maak je website toegankelijk voor gebruikers van gebarentaal
Als je zorgt dat het taalgebruik van je website niet te ingewikkeld is en ervoor zorgt dat er voor geluid een toegankelijk alternatief is, dan is je website meteen een stuk toegankelijker voor gebruikers van gebarentaal. Natuurlijk gaat digitale toegankelijkheid over meer groepen dan alleen mensen met een auditieve beperking. Maak je website dus toegankelijk voor alle gebruikers.
