De zorg wordt al jaren steeds digitaler. Sinds het begin van de coronapandemie is deze ontwikkeling nog sneller gegaan. Afspraken vinden bijvoorbeeld vaker digitaal plaats en we gebruiken apps om onze gezondheid in de gaten te houden. Maar als er geen rekening gehouden wordt met digitale toegankelijkheid, kan niet iedereen meedoen met deze ontwikkelingen.
Veel zorgaanbieders hebben tegenwoordig een eigen patiëntenportaal op een website of app, waar een patiënt bijvoorbeeld een herhaalrecept kan aanvragen of afspraken kan maken. Het zijn op zich mooie ontwikkelingen, maar er zijn ook risico’s. Al deze ontwikkelingen kunnen de zorg efficiënter en beter maken, maar digitale oplossingen kunnen ook extra drempels opwerpen als ze niet goed toegankelijk zijn. Daarom is het belangrijk om in de zorg goed te letten op digitale toegankelijkheid.
Wat zegt de wet?
Volgens de wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte moeten mensen met een beperking net als ieder ander mee kunnen doen. Dit is een algemene wet en ook organisaties in de zorg moeten daar rekening mee houden. Dit geldt zowel voor fysieke als voor digitale toegankelijkheid.
Voor overheden en semi-overheden is er ook nog een verplichting vanuit het Tijdelijk Besluit Digitale Toegankelijkheid, maar gezondheidszorg valt daar niet onder. Volgens de overheid is het de eigen verantwoordelijkheid van organisaties in de zorg om te zorgen voor de toegankelijkheid van bijvoorbeeld de website. Wel werd er op 10 december 2018 door het Informatieberaad Zorg besloten de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) als standaard op te nemen in de basisinfrastructuur van de zorg.
Waarom is digitale toegankelijkheid belangrijk in de zorg?
Het is belangrijk dat iedereen zo zelfstandig mogelijk zaken kan regelen en informatie over zichzelf kan bekijken. De zorg bedient een heel brede doelgroep. Ook hebben mensen die veel met de zorg te maken hebben, gemiddeld gezien vaker beperkingen die de manier waarop ze digitale middelen gebruiken beïnvloeden. Denk daarbij bijvoorbeeld ook aan senioren die moeite hebben met het gebruik van websites of apps.
Digitale middelen kunnen het soms juist makkelijker maken om dingen zelfstandig te regelen. Als bijvoorbeeld een app van de huisarts goed werkt, dan kan het de zorg toegankelijker maken voor meer mensen. Maar het kan ook juist extra drempels opwerpen of bepaalde zorg juist minder toegankelijk maken, als deze alleen digitaal beschikbaar is. Het is dus belangrijk dat er op digitale toegankelijkheid gelet wordt. Stel je voor dat er op een website instructiefilmpjes staan over hoe je een bepaalde functie op de website gebruikt. Superhandig! Maar als deze geen ondertiteling heeft, heeft iemand die doof is hier bijvoorbeeld niets aan.
Niet alleen websites en apps
Maar het gaat ook niet alleen om websites of apps. Denk maar eens aan een aanmeldzuil in het ziekenhuis. Als de tekst daarop heel klein is, kan een slechtziende persoon deze misschien niet goed lezen. Deze persoon moet dan bijvoorbeeld hulp vragen bij het aanmelden en persoonlijke informatie aan iemand anders geven. Als het bijvoorbeeld mogelijk is om in te zoomen, is de zuil in ieder geval door meer mensen te gebruiken.
Gelukkig zien we dat steeds meer zorginstellingen zich bezig houden met digitale toegankelijkheid. We zien wel dat er vaak nog niet genoeg kennis is om dit goed aan te pakken. Het is ook best lastig om overal rekening mee te houden: websites, digitale invulformulieren, video’s, apps, bestanden… Hieronder volgen een paar dingen waar je op kunt letten om de zorg digitaal toegankelijk te maken.
Rekening houden met digitale toegankelijkheid in de zorg
Allereerst is het goed om te weten dat digitale toegankelijkheid dus belangrijk is voor alle digitale middelen die in een organisatie gebruikt worden. Dit is dus de website, maar ook bijvoorbeeld apps om een afspraak te maken of een herhaalrecept aan te vragen, of bijvoorbeeld een PDF-formulier of brochure. Het is goed om erop te letten dat je digitale middelen voldoen aan de WCAG, dat informatie goed vindbaar is en dat er alternatieven zijn om bijvoorbeeld contact op te nemen.
Voldoen aan de WCAG
Om te zorgen dat je digitale middelen toegankelijk zijn, is het belangrijk dat ze voldoen aan de WCAG. Dit zijn 50 criteria waaraan voldaan moet worden om een website of app goed toegankelijk te maken. Dit gaat bijvoorbeeld over toetsenbordbediening, contrast van teksten en andere elementen en ondertiteling van de video’s. Ook documenten, bijvoorbeeld PDF’s, moeten voldoen aan de WCAG.
Informatie goed vindbaar
Je website of app kan helemaal voldoen aan de WCAG, maar nog steeds onbruikbaar zijn voor sommige mensen. Als informatie niet goed vindbaar is of er juist teveel informatie wordt gegeven, dan is die informatie voor veel mensen nog steeds niet goed toegankelijk. Zorg er daarom voor dat je website of app een logische structuur heeft, zodat informatie makkelijk te vinden is.
Het is ook handig om te letten op de taal die je gebruikt. Als het te ingewikkeld is, zullen sommige mensen het niet goed begrijpen. Let bijvoorbeeld op bepaalde (vak)termen, die niet voor iedereen duidelijk zijn. Sommige woorden kunnen ook verschillende interpretaties hebben. In de zorg betekent “nuchter” bijvoorbeeld dat je niet gegeten hebt, maar voor veel mensen betekent dit dat je geen alcohol gedronken hebt. Als je dit niet duidelijk uitlegt, kan dit soms tot lastige situaties leiden.
Alternatieven bieden
Het is belangrijk dat je nadenkt over hoe mensen je organisatie kunnen bereiken. Bijvoorbeeld als ze er zelf niet uitkomen op je website of app, of om een afspraak te maken. Als mensen bijvoorbeeld alleen telefonisch een afspraak kunnen maken, dan maak je het voor mensen die niet (goed) kunnen horen moeilijk om dit zelf te doen. Verschillende mensen hebben daarom verschillende opties nodig. Zorg bijvoorbeeld dat mensen ook bij een loket kunnen langskomen of dat jullie via de mail bereikbaar zijn.
Starten met digitale toegankelijkheid in de zorg
Is jouw organisatie in de zorg al digitaal toegankelijk? Misschien nog niet, maar je kunt nu wel de eerste stappen gaan zetten. Zo kunnen zoveel mogelijk mensen jouw producten zelfstandig gaan gebruiken.
Heb je hier hulp bij nodig? Dan kunnen wij je altijd op weg helpen. Bijvoorbeeld met een onderzoek of door advies te geven.
